İçinizdeki Şempanze’yi Yönetmek -1

Şempanze miyiz insan mı?
Steve Peters “Şempanze Paradoksu” (The chimp paradox- The Mind management Program) isimli kitabında hepimizin beyninin limbik ve sürüngen sisteminin bir şempanze olduğunun altını çiziyor; sevelim ya da sevmeyelim hepimizin bir şempanzesi var.:) Şempanzemiz tamamen dürtüleri ile hareket ederken (doğa kanunları geçerli) neokorteks-görsel alanı işgal eden insan tarafımız mantıklı (sosyal yaşam kuralları ile) hareket etmektedir. Ne kadar şempanzeyi dışınıza yansıtmak istediğinize siz karar veriyorsunuz.
Kim iş başında?
Aşağıdaki sorulara verdiğiniz cevaplar size kimin iş başında olduğunu söyleyecektir.
Böyle davranmak istiyor muyum?
Böyle hissetmek hoşuma gidiyor mu?
Bunu söylediğime memnun muyum?
Cevaplar evet ise insan devrede, hayır ise şempanze:)

 

 

Dışarıdan gelen bilgi ilk kime ulaşıyor?

Her zaman ilk şempanzeye ulaşıyor ve o ne yapacağına karar veriyor. Onu rahatsız etmeyen bir bilgi ise insana devrediyor. Rahatsız eden bir bilgi ise o zaman kendi işe soyunuyor. Dikkat kısmı burda işte.

 

 

Peki şempanzemle nasıl başa çıkabilirim?
Öncelikle şempnazenizi önemsemeniz ve onu “beslemeniz” gerekmekte. Onun dürtüler ile hareket ettiğini biliyoruz. Temeldeki dürtüleri;
*Kendi sınırlarını korumak; iş yerinizdeki ve evinizdeki alanınızı belirlemek
*Annelik-babalık güdüsü; çocuğu olmayan birinin bir başka çocuğun veya kedi köpek gibi bir canlının bakımını üstlenmesini sağlamak
*Takdir ve kabul dürtüsü; güvendiğiniz ve önemsediğiniz birinden olumlu geribildirim istemek
Peki sonra?
1.yol: Şempanzeyi yaşamak; onun kendini ifade etmesie izin vermek, yargısızca dinlemek. Ya güvendiğiniz birine kendi öfkenizi vs duygularınızı açmak veya yazmak yoluyla ifade etmek. Bunun tamamlanmasına izin verdiğinizde şempanzenizin yorulduğunu ve sakinleşip durulduğunu göreceksiniz. Buna şempanzeye egzersiz yaptırmak deniyor.
2.yol: İnsan tarafınızla onu ikna etmek; ona durumu kutulamak. Şempanzenin size esasen bir öneri getirdiğini akıldan çıkarmayın. Tercihi içinizdeki insan yapmaktadır. Oturup ciddi ciddi mantık çerçevesinde onunla konuşmalısınız.Unutmayın ki Şempanzeyi kontrol etmiyor onu yönetiyorsunuz.
3.yol: Muz vererek dikkatini dağıtmak veya ödül olarak sunmak muzu.Örnek; yapmaya üşendiğiniz bir angarya iş için (zira şempanzeniz istemiyor) ona muz olarak algılayacağı o işin bitimini takiben istediğiniz bir filmi seyretmek için kendinize bilet almanız olacaktır.
Şempanzenizin varlığını hissediyor musunuz? Siz mi kaptan koltuğundasınız o mu?
Yazıya kitabı okudukça devam edeceğim…
Can Karaburçak Temmuz 14 2014